การจัดการความเสี่ยง

ความเสี่ยงจากโรคระบาด

นับตั้งแต่การระบาดของ COVID-19 ที่เพิ่มขึ้น ภาวะเศรษฐกิจถดถอยและการล็อกดาวน์ก็ตามมา ผู้คนเริ่มหันมาใช้ New Normal ซึ่งสนับสนุนให้เว้นระยะห่างทางสังคม กิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงธุรกรรมทางธุรกิจก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน ซึ่งส่งผลให้พฤติกรรมของลูกค้าต้องเปิดรับเทคโนโลยี ในอดีตผู้คนไม่คุ้นเคยกับสมาร์ทโฟนและการทำธุรกรรมออนไลน์โดยเฉพาะผู้ที่มีรายได้น้อยหรืออาศัยอยู่ในพื้นที่ชนบทซึ่งคิดเป็นฐานลูกค้าส่วนใหญ่ของบริษัท อย่างไรก็ตาม รัฐบาลได้ใช้ประโยชน์จากสถานการณ์ COVID-19 เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนทั่วประเทศเข้าถึงธุรกรรมดิจิทัลผ่านแคมเปญเงินอุดหนุนจากรัฐบาลจำนวนมาก ดังนั้นจึงทำให้ประชากรในวงกว้างเปิดรับการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล ด้วยเหตุนี้ ผู้คนจึงคุ้นเคยกับความสะดวกสบายในการอยู่บ้านและดำเนินการธุรกรรมจากระยะไกลได้ทุกที่ทุกเวลา

ในระยะยาวอาจส่งผลต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของลูกค้าในการชำระเงิน เนื่องจากลูกค้าหลีกเลี่ยงการเข้าใช้บริการที่สาขา ทำให้ยอดขายสินค้าอื่น ๆ ลดลง นอกจากนี้ ในมิติทางสังคม การดำเนินธุรกิจหลักของบริษัทคือการให้กู้ยืมโดยมีทรัพย์สินเป็นหลักประกัน การตรวจสอบและประเมินมูลค่าทรัพย์สินเป็นขั้นตอนการป้องกันความเสี่ยงที่สำคัญ นอกจากนี้ ความปกติใหม่ที่อาจกำหนดพฤติกรรมของลูกค้าที่จะนำมาใช้และคุ้นเคยกับเทคโนโลยีจะทำให้ลูกค้าไม่เต็มใจที่จะมาที่สาขาและผลักดันบริษัทให้เร่งรีบในการเปลี่ยนผ่านสู่ดิจิทัลเพื่อรักษาลูกค้าไว้

นอกจากนี้ การแข่งขันที่รุนแรงโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงสถานการณ์ COVID-19 ที่มีแรงกดดันจากหน่วยงานกำกับดูแลและภาวะเศรษฐกิจที่ซบเซา อัตราดอกเบี้ยได้รับผลกระทบอย่างมาก ในแง่ของหน่วยงานกำกับดูแล มีนโยบายหลายประการที่จะลดอัตราเพดานในผลิตภัณฑ์สินเชื่อจำนวนมาก ส่งผลให้อัตรากำไรขั้นต้นที่ลดลงสำหรับผู้ให้บริการสินเชื่อหลายราย ในทางกลับกัน ผู้เล่นรายใหญ่ในอุตสาหกรรมเริ่มลดราคาผลิตภัณฑ์จำนวนมากลงอย่างมากเพื่อแข่งขันกันเอง ในระยะยาว ปรากฏการณ์นี้อาจสร้างความคาดหวังให้ลูกค้าเคยชินกับการรับรู้โครงสร้างอัตราดอกเบี้ยต่ำ

1. บริษัทฯ ได้ดำเนินการประกาศนโยบายและมาตรการในการป้องการแพร่ระบาดของโรค covid-19 เป็นการเร่งด่วนเพื่อให้พนักงานทุกระดับทั่วประเทศได้ปฏิบัติตาม เพื่อป้องกันตนเองและลูกค้าการแพร่ระบาดจากการสัมผัสภายในสำนักงานใหญ่และสาขาทั่วประเทศ
2. บริษัทฯ ได้ร่วมกับธนาคารแห่งประเทศไทยในการออกมาตรการการให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่ลูกค้าในไตรมาส 2
3. บริษัทฯ พัฒนาช่องทางในการหาเงินทุนด้วยการออกพันธบัตรให้แก่นักลงทุนรายย่อย (Public Offering) จำนวน 9,000,000,000 บาท ในไตรมาสที่ 2 และ 4 เพื่อบริหารจัดการสภาพคล่อง รวมถึงการกู้ยืมเงิน Soft Loan จากธนาคารออมสินเป็นจำนวน 4,958,000,000 บาท ด้วยอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 2 ต่อปี เป็นระยะเวลา 2 ปี
4. บริษัทฯ ดำเนินการปรับปรุงแอปพลิเคชั่นมือถือ (mobile application) เมืองไทย แคปปิตอล 4.0 ให้สามารถรองรับฟังก์ชันในการขออนุมัติวงเงินเพิ่ม ซึ่งคาดว่าจะพร้อมใช้ในปี 2564 และการขยายช่องทางในการจ่ายชำระผ่านช่องทางออนไลน์เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมลูกค้าในอนาคต
5. บริษัทฯ ดำเนินการปรับปรุงกระบวนการประมูลสินทรัพย์ในศูนย์การประมูลของบริษัทฯ เพื่อหลักเลี่ยงกาสัมผัสให้สอดคล้องกับนโยบายระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) ในขณะเดียวกันก็เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการประมูลสินทรัพย์โดยรวม ซึ่งส่งผลให้ราคาขายสินทรัพย์เฉลี่ยสูงขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับก่อนการปรับปรุง
6. ในแง่ของความกดดันด้านดอกเบี้ย บริษัทฯ ดำเนินธุรกิจด้วยกลยุทธ์การเป็นผู้นำด้านต้นทุนและกำหนดดอกเบี้ยที่ต่ำกว่าเพดาน แรงกดดันจากการลดดอกเบี้ยเพดาน จึงไม่มีผลกระทบที่เป็นนัยะสำคัญต่อบริษัทฯ

ความเสี่ยงจากการแข่งขันกับผู้เล่นรายใหม่

นับตั้งแต่ธนาคารแห่งประเทศไทยปรับปรุงใบอนุญาตเพื่อประกอบธุรกิจสินเชื่อส่วนบุคคลภายใต้การกำกับดูแลธุรกิจสินเชื่อทะเบียนรถ และใบอนุญาตประกอบธุรกิจสินเชื่อรายย่อยระดับจังหวัดภายใต้การกำกับของกระทรวงการคลังส่งผลให้มีผู้ให้บริการทางการเงินขนาดเล็ก ผู้พัฒนา FINTECH รวมถึงสถาบันการเงินต่าง ๆ ทั้งในและต่างประเทศให้ความสนใจธุรกิจไมโครไฟแนนซ์ และอาจก่อให้เกิดการแข่งขันในอุตสาหกรรมที่รุนแรงมากยิ่งขึ้น ทั้งการแข่งขันด้วยเทคโนโลยี การขยายสาขา รวมถึงการขยายผลิตภัณฑ์สินเชื่อ ไมโครไฟแนนซ์ใหม่ๆหรือแม้แต่การแข่งขันด้านราคาในอนาคตบริษัทฯ ตระหนักดีถึงการเปลี่ยนแปลงจึงมีการเตรียมตัวและปรับเปลี่ยนกลยุทธ์และแผนการปฏิบัติงาน เพื่อให้สามารถรับมือและแข่งขันในอุตสาหกรรมได้อย่างเข้มแข็ง

1. เนื่องจากลูกค้าเป้าหมายหลักของบริษัทคือรายได้ต่ำ ไม่มีสิทธิพิเศษ และเปิดรับเทคโนโลยีน้อย บริษัทจึงเน้นให้อัตราดอกเบี้ยที่ยุติธรรมและครอบคลุมลูกค้ามากที่สุด ผ่านการขยายสาขาเชิงรุกเพื่อตอบปัญหาของลูกค้าที่มีแนวโน้ม เพื่อใช้บริการสินเชื่อบ้านใกล้เรือนเคียงกับการเดินทางที่สะดวก บริษัทกำลังวางแผนที่จะขยายไปยังทุกตำบลในประเทศไทย ยกเว้นเขต 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้
2. ในขณะเดียวกัน เพื่อจัดการกับคู่แข่งที่ไม่ธรรมดาเช่น FINTECH บริษัทได้เริ่มนำองค์กรการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัลมาใช้ในวงกว้างเพื่อเตรียมพร้อมกับการเปลี่ยนแปลง บริษัทฯ อยู่ระหว่างการพัฒนาแอปพลิเคชั่น เมืองไทยแคปปิตอล 4.0 เพื่อตอบสนองความต้องการที่เกิดขึ้นใหม่ของลูกค้าจากคนรุ่นใหม่

ความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ข้อกังวลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศคือกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมที่คาดการณ์ว่าจะถูกบัญญัติขึ้นในอนาคต เนื่องจากความสำคัญของกฎหมายสิ่งแวดล้อมในประเทศที่พัฒนาแล้วอื่น ๆ มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เช่น ภาษีคาร์บอน เราเล็งเห็นทางการไทยให้ความสำคัญกับประเด็นนี้มากขึ้น และคาดว่าจะเริ่มดำเนินการบังคับใช้กฎระเบียบเหล่านี้ในเร็วๆ นี้ ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจะรวมถึงการเรียกเก็บภาษีทางตรงและทางอ้อม และเงินอุดหนุนเพิ่มเติมเพื่อส่งเสริมธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

1. เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมที่คาดการณ์ไว้ บริษัทฯ ได้เริ่มติดตามการใช้พลังงานเพื่อบันทึกคาร์บอนฟุตพริ้นท์ นอกจากนี้ บริษัทฯ ยังได้ตั้งเป้าหมายหลักในการลดการใช้กระดาษ เชื้อเพลิง และการใช้ไฟฟ้าทั่วทั้งองค์กร ตามแผนปฏิบัติการเพื่อลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งหมด รวมขอบเขต 1 2 และ 3 ลงร้อยละ 10 ภายในปี 2566

ด้านการแข่งขันจากคู่แข่งรายเก่า

บริษัทฯ ดำเนินธุรกิจผู้ให้บริการไมโคไฟแนนซ์มาเป็นระยะเวลากว่า 28 ปี ความตึงเครียดของการแข่งขันในอุตสาหกรรมกดดันให้ผู้ประกอบการต้องใช้วิธีการ LEAN โดยควบคุมทั้งด้านต้นทุนและด้านค่าตอบแทนจากรายรับ นอกจากนั้น ด้วยสถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบันผลักดันให้คู่แข่งในอุตสาหกรรมแข่งขันกันอย่างดุเดือดมากขึ้นทั้งในด้านของการขยายสาขา การออกโปรโมชั่น การลดอัตราดอกเบี้ยอย่างมีนัยยะสำคัญและการขายสินค้าประกันชีวิตควบคู่กับการปล่อยสินเชื่อ ซึ่งการแข่งขันเหล่านี้ส่งผลต่อส่วนต่างกำไรและเป็นเรื่องที่ท้าทายสำหรับผู้ประกอบการในการรักษาสมดุลของต้นทุนและอัตรารายรับ

1. บริษัทฯ ได้กำหนดมาตรฐานการบริการที่เป็นเลิศ รวมถึงแนวปฏิบัติตามกฎที่เกี่ยวข้องกับ Market Conduct เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงานของบริษัทฯ นี่เป็นส่วนหนึ่งของดัชนีประสิทธิภาพของพนักงาน สำหรับนโยบายความเป็นเลิศด้านการบริการ บริษัทฯ ได้เปลี่ยนรูปแบบการแข่งขันในอุตสาหกรรมสินเชื่อรายย่อยโดยสิ้นเชิง โดยช่วยลดความขัดแย้งและการให้บริการลูกค้าที่ไม่เท่าเทียมกัน นอกจากนี้ การเน้นให้บริการที่เป็นเลิศยังส่งผลให้ลูกค้าเดิมกลับมาใช้บริการอีกครั้งและบอกต่อลูกค้ารายใหม่ (Snowball Effect) ซึ่งเป็นกลยุทธ์ทางการตลาดที่สำคัญของบริษัท
2. เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าและเข้าถึงลูกค้าได้มากขึ้น บริษัทฯ ได้ขยายพอร์ตสินเชื่อรายย่อยอย่างต่อเนื่อง ก่อนเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย บริษัทฯ มีเพียงสินเชื่อทะเบียนรถจักรยานยนต์เท่านั้น หลังจากเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย บริษัทฯ ได้เพิ่มสินเชื่อทะเบียนรถ สินเชื่อทะเบียนรถเพื่อการเกษตร สินเชื่อโฉนดที่ดิน สินเชื่อส่วนบุคคลที่ไม่มีหลักประกัน และสินเชื่อนาโนไฟแนนซ์ตามลำดับ บริษัทฯ ได้ขยายสินเชื่อเช่าซื้อรถจักรยานยนต์ให้แก่ลูกค้าเดิมที่มีประวัติการชำระเงินที่ดีของบริษัท โดยเชื่อว่าผลิตภัณฑ์ใหม่จะช่วยเร่งการเติบโตของพอร์ต สินเชื่อคงค้าง และอัตราดอกเบี้ยรับของบริษัทในอนาคต ทั้งยังส่งเสริมความเชื่อมั่นและความสัมพันธ์ต่อลูกค้า
3. สำหรับอัตราดอกเบี้ยและค่าธรรมเนียมที่ยุติธรรมและโปร่งใสภายใต้พระราชบัญญัติสินเชื่อส่วนบุคคลภายใต้การกำกับดูแล อัตราดอกเบี้ยสูงสุดคือ 25% สำหรับสินเชื่อที่ไม่มีหลักประกัน และไม่เกิน 24% สำหรับสินเชื่อทะเบียนรถ ซึ่งเป็นปัจจัยผลักดันให้อัตราดอกเบี้ยของอุตสาหกรรมใหม่ลดลงจากในอดีตที่อัตราเฉลี่ยที่สูงกว่า 30% อย่างไรก็ตาม อัตราดอกเบี้ยของบริษัทอยู่ที่ประมาณ 22-23% ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ในปี 2020 บริษัทได้ลดอัตราดอกเบี้ยลงเหลือประมาณ 21-22% ซึ่งต่ำกว่าอัตราดอกเบี้ยสูงสุดที่ควบคุมใหม่ ทั้งนี้เพื่อสร้างความเป็นธรรมให้กับลูกค้าของบริษัทที่สามารถรักษาสถานะสินเชื่อและคุณภาพหนี้ที่ดี และเพื่อดึงดูดลูกค้ารายใหม่จากผู้ให้บริการสินเชื่อนอกระบบรวมถึงผู้ให้บริการรายอื่น ๆ

ด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีสารสนเทศ

ในปัจจุบันเทคโนโลยีที่ได้รับการพัฒนาอย่างก้าวกระโดด มีส่วนให้ภัยคุกคามทางไซเบอร์เป็นการคุกคามที่สร้างผลกระทบในทุกภาคส่วนทั้งในด้านเศรษฐกิจ และความมั่นคงของประเทศอุตสาหกรรมการเงิน สถาบันการเงินและผู้ให้ บริการทางด้านการเงินต่าง ๆ ได้รับความเสี่ยง ดังกล่าวเช่นเดียวกัน อันก่อให้เกิดผลกระทบที่มีความรุนแรงสูงขึ้น ทั้งในแง่ของความน่าจะเป็นและขนาดของผลกระทบ ซึ่งอาจมาในรูปแบบที่ เปลี่ยนแปลงไป และยากต่อการป้องกันหรือตรวจจับยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ แม้ว่าการปฏิบัติงานและรูปแบบการดำเนินธุรกิจของบริษัทฯ ยังเน้นการใช้หลักประกันที่เป็นรูปธรรมและการทำธุรกรรมในรูปแบบของเงินสดเป็นส่วนมาก อย่างไร ก็ตามระบบ ปฏิบัติการหลักที่บริษัทฯ ใช้สำหรับการบันทึกข้อมูลสำคัญของลูกค้า และการจัดการบริหารต่าง ๆนั้น อยู่ในรูปแบบของดิจิทัลจึงมีความเสี่ยงด้านดิจิทัล หรือภัยคุกคามทางไซเบอร์เป็นสำคัญ

1. จัดให้มีมาตรการการป้องกันและตรวจจับภัยคุกคามด้วยการเปิดให้มีช่องทางการแจ้งเบาะแส และช่องทางการสื่อสารกับลูกค้าทั้งออฟไลน์และออนไลน์เพื่อให้บริษัทฯสามารถตรวจจับภัยคุกคาม ทางไซเบอร์และหาทางป้องกันและแก้ปัญหาได้อย่างทันท่วงที
2. สร้างวัฒนธรรมองค์กรให้แก่พนักงานและ ลูกค้าของบริษัทในการตระหนักรู้เท่าทันภัยไซเบอร์อย่างต่อเนื่อง รวมทั้งดำเนินการตรวจสอบการส่งข้อความ SMS ทางโทรศัพท์ปลอม (Phishing Scam) เพื่อเตือนภัยความเสี่ยงได้ทันท่วงทีผ่านช่องทางการสื่อสารของบริษัททั้งต่อผู้มีส่วนได้เสียภายในและผู้มีส่วนได้เสียภายนอก
3. บริษัทฯ ได้กำหนดตัวชี้วัดเพื่อบริหารจัดการความเสี่ยง ดังนี้:
   • ระยะเวลาที่ระบบล่ม ควรต่ำกว่า 24 ชั่วโมง
   • ระยะเวลาในการกู้ระบบ ควรต่ำกว่า 24 ชั่วโมง
   • ปัญหาความปลอดภัยด้านสารสนเทศ ควรต่ำกว่า 4 ครั้ง

ด้านสภาพภูมิอากาศ

สภาพภูมิอากาศที่แปรปรวนเป็นสถานการณ์ที่ เกิดขึ้นทั่วโลก และส่งผลกระทบทางลบต่อทั้ง เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมโดยตรง โดยผลกระทบนั้นทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆในประเทศไทย สภาพภูมิอากาศเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลกระทบต่อผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งถือเป็นแหล่งรายได้หลักที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศจากการประเมินการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในประเทศไทย พบว่าอุณหภูมิ เฉลี่ยมีแนวโน้มสูงขึ้น 1.5-2.0 องศาเซลเซียส ภายใน 40 ปีข้างหน้า จึงเป็นสิ่งที่ท้าทาย สำหรับภาคการเกษตรเป็นอย่างยิ่ง และบริษัทฯซึ่งมีกลุ่มลูกค้าประกอบอาชีพที่เกี่ยวกับภาค เกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจึงอาจส่งผลทำให้รายได้ของเกษตรกรลดลง อันจะทำให้ความต้องการสินเชื่อเพิ่มขึ้น หากแต่คุณภาพหนี้ลดลง

1. บริษัทฯ ได้ขยายสาขาไปยังพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อเข้าถึงกลุ่มลูกค้าที่กว้างขึ้น เช่น การขยายสาขาในกรุงเทพฯ เพื่อสร้างสมดุลให้กับฐานลูกค้า สำหรับลูกค้าที่ไม่เกี่ยวข้องโดยตรงกับภาคเกษตร หรือไม่มีความเสี่ยงจาก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากเท่ากับกลุ่มเกษตรกร
2. บริษัทตระหนักดีถึงความเสี่ยง จึงได้ดำเนินนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมมาตั้งแต่ปี 2561 โดยมุ่งเป้าที่จะลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการดำเนินธุรกิจทางตรงและทางอ้อม เช่น การก่อสร้างอาคารสำนักงานใหญ่แห่งใหม่ซึ่งเป็นอาคารสีเขียว (LEED Certified)